Koronavirüs nedeniyle tatil edilen çalışanların durumu ne olacak?

Haber7 - Fuat Öner

Koronavirüs tüm dünyada olduğu gibi bizim ülkemizde de hem insan sağlığını hem de ekonomiyi ciddi şekilde etkilemeye başladığını belirten İstinye Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Resul Kurt "Öncelikle koronavirüs işletmeleri üretimi, istihdamı çok olumsuz şekilde etkilemeye başladı. Birçok şirket üretim yapamıyor, ürettiğini satacak ortamlara ulaşamıyor. Belli sektörler haricinde istihdamda da ciddi bir daralma olduğunu gözlemliyoruz". dedi.

-İŞ YERLERİNİN TATİL EDİLME SÜRESİ BİR HAFTAYI AŞMASI DURUMUNDA ÇALIŞANLARIN DURUMU

Koronavirüsün Dünya Sağlık Örgütü tarafından Pandemi ilan edildiğini belirten Kurt, "Belli sektörler haricinde herkesin evinde bulunması, karantina gibi bir takım önlemler olabiliyor. Diyelim ki böyle bir karar alındı. İş verenlerin 1 hafta süreyle yarım ücret ödeme yükümlülüğü var. İşçi işe gidemiyor, işveren de çalıştıramıyor, zorlayıcı bir neden var. Zorlayıcı nedenden dolayı iş kanununa göre işverenin işçiye bir hafta süreyle çalışmamasına rağmen yarım ücret ödeme yükümlülüğü var.  Ama bir hafta süre geçtikten sonra işverenin ücret ödeme yükümlülüğü ortadan kalkar. Bu süre sona erinceye kadar ücret ödemez ve iş sözleşmesi askıda olur. Bu süre bittikten sonra da yeniden çalışmaya başladığında ücret ve işverenin yükümlülükleri yeniden başlar. Çalışma normal devam eder. Eğer 1 haftalık süre bittiğinde işçi, iş kanununa göre zorlayıcı nedenden dolayı iş sözleşmesini haklı nedenden dolayı fesih ediyorum derse, kıdem tazminatı alma hakkı doğar. Ama ihbar tazminatı olmaz." dedi.

HERKES FEDAKARLIK YAPMALI

"Koronavirüs en çok çalışanları ve işletmeleri olumsuz etkilemeye başladı. İşletmeler için çalışan, bir değer ve o çalışanın kendi kurum kültürüne yaptığı katkılar yadsınamaz. Bir işletmenin sermayesinin yanında emek de, işçi kardeşim de en büyük değer. O yüzden işverenler çalışanlarını kaybetmemek için o işletme de hayatını devam ettirebilsin diye her iki taraf da birtakım fedakarlık yapmak zorunda kalabilir."

İŞÇİ ÇIKARTMAYA SICAK BAKMIYORUZ

"Ne yapabilir? Öncelikle yıllık izin kullandırma yoluna gidilebilir. İşçilerin varsa birikmiş, yoksa bir sonraki izinlerinden avans izin olarak kullanılması mümkündür.  İşçi kendi isteğiyle ücretsiz izne çıkabilir ya da eğer çalışma süresi haftalık 3’te birden az ya da tamamen durmuşsa kısa çalışma ödeneğine başvurabilir. Sonuç olarak işveren ve işçi, iş yerlerinin kendine özel durumlarını değerlendirmek suretiyle bir çıkış yolu bulabilir."

"Biz işten çıkartmaya sıcak bakmıyoruz. İşçinin emeğinin korunması, istihdamın devamlılığı, ekonomide istikrarın devamlılığı için feshi son çare olarak görüyoruz. Varsa yıllık izinlerini kullansınlar, bazı şirketler ücretli idari izin kullandırabilir. Ya da bazı şirketlerde çalışanlar ve işverenler dayanışma içerisinde ücretsiz izin talep edebilir. Bazı şirketler kısa çalışma ödeneğine geçebilir."

EVDEN ÇALIŞMALARDA İŞ KAZASINA DİKKAT

"Evden, uzaktan çalışma bizim iş hukukumuza birkaç yıl önce girdi. Şu an yasal mevzuata göre işveren uygun görüyorsa çalışanlarının evden çalışmasını isteyebilir. Yasal mevzuat buna uygun ancak iş yerinin böyle bir talebi uygun görmesi lazım. Çalışanın tek başına böyle bir talepte bulunması söz konusu olamaz. İki tarafın birlikte mutabakatıyla evden çalışmaya uygun işler için evden çalışma yapılabilir. Örneğin Güvenlik görevlisi ya da sekreterya için böyle bir şey olamaz. Evden çalışma olduğunda çalışanın mutlaka bilgilendirilmesi gerekiyor. Yani evden fazla çalışma yapmaması gerektiği mesai saatleri içerisinde çalışması demek. İş sağlığı açısından tehlikelerin hatırlatılması, bilgilendirilmesi.. bir rahatsızlık hissettiğinde en yakın sağlık kuruluşuna başvuracak sık sık dezenfektan kullanacak vs. kişisel hijyenine dikkat edecek. İşverenin bunları yazılı olarak bildiride bulunması, hatırlatması gerekiyor."

"Özellikle iş sağlığı güvenliği konusunda kişilerin bilgilendirilmesi, evde geçireceği bir kazanın da iş kazası kapsamına girmesi. Kişi mesai saatleri içinde evde çalışırken üzerine çaydanlık dökülmesi, kendini yakması bir iş kazasıdır. Dolayısıyla iş sağlığı güvenliği yönünden de evden çalışacak kişilerin bilgilendirilmesi, eğitilmesi büyük önem taşıyor."

ÖZEL SEKTÖRDE ÇALIŞAN YAŞLI, HAMİLE VE KRONİK RAHATSIZLIKLARI OLANLARIN DURUMU

"Devlet memurları için geçerli olan koşulların her durumda özel sektör çalışanlarını da kapsadığını söylemek çok doğru olmaz. Hamile, çocuğunu emziren kamu çalışanı kişiler, engelli kamu çalışanları, 60 yaş üstü kamu çalışanları veya kronik rahatsızlığı bulunan kamu çalışanlarının evden çalışmasına da gerek yok idari izinlidir. Ama bu kamu sektörü için geçerli ama özel sektörde bu kişiler için bağlayıcılık söz konusu değil. Özel sektörde çalışanlar için işverenleri, idari izin, ücretli izin vermek zorunda değil. Evden çalıştırmak zorunda değil ama  işveren arzu ediyorsa evden çalışma yapabilirler. Bu kişilerin bu dönemde yıllık izin yapmasına müsaade edilebilir. Çalışan talep ediyorsa ücretsiz izin talep edilebilir. Bu şekilde bu süreç atlatılabilir."