Şaka için yapıldı, bir anda 8. sıraya yerleşti

Kripto para birimlerinin fiyatlarında ani artış veya düşüşler sıklıkla görülüyor. Yatırımcılarına büyük kâr veya zarar getirebilen kripto paralar bu yüzden riskli bir yatırım aracı olarak görülüyor. Uzmanlar Dogecoin'in değerlenmesinde birden fazla faktörün etki oynamış olabileceğini söylüyor.

Bunlardan biri, ABD merkezli Kronos adında bir hava temizleme şirketinin Dogecoin ile bağlantılı olan Dogecoin Cash adlı para biriminden 600 milyon adet almış olması gösteriliyor. 12 Nisan'da gerçekleşen işlemde, şirketin kasasındaki 60 milyon dolar değerindeki para ile Dogecoin Cash alındığı açıklanmıştı. Kronos yöneticisi Michael Rubinov, bu para birimiyle ödeme kabul eden ilk halka açık şirket olduklarını, bunu kutlamak için AirDOGE adlı bir hava temizleme cihazı üreteceklerini duyurdu.

Dogecoin'in değer kazanmasının bir diğer nedeninin de iş insanı Elon Musk'ın 10 Nisan'daki "Çok yakında Ay'a gidiyor" paylaşımı olabileceği belirtiliyor. Musk daha önce Dogecoin fiyatlarının "Ay'a fırlayacağı" paylaşımı yapmış ve para biriminin büyük değer kazanmasına yol açmıştı.

Dogecoin'i destekleyen Musk, bugünkü fiyat artışının ardından da gülümseyen bir köpek videosu paylaştı. Son olarak bugün Coinbase adlı büyük kripto para borsasının ABD'deki Nasdaq borsasında halka açılıyor olması da kripto para birimlerinin fiyatlarının artış eğilimine girmesini sağladı. Dogecoin Şubat ayında da Elon Musk'ın Twitter paylaşımının ardından büyük değer kazandı, gün içinde yüzde 50'nin üzerinde artışla 0,05 dolara ulaşmıştı.

Musk'ın "Dogecoin halkın kriptosudur" ifadelerini kullandığı paylaşımı on binlerce defa retweet edilmişti. Bu artışta, sosyal medya platformu Reddit'te örgütlenen küçük yatırımcıların da payı vardı. Dogecoin'in nasıl ortaya çıktığını ve değerinin zaman içinde nasıl değiştiğini inceledik.

ORTAYA ÇIKIŞI

Dogecoin sosyal medyada yapılan bir espriyle ortaya çıktı. 2013'te Adobe şirketinde çalışan Jackson Palmer, o dönem internetin en popüler tartışma konularından kripto paralar (coin) ile en popüler imgelerinden Shiba köpeğini (dog'dan türetilmiş doge) birleştirerek Dogecoin terimini ortaya attı. Palmer, Twitter paylaşımında "Dogecoin'e yatırım yapmak yeni büyük eğilim olacak" ifadelerini kullandı.

Bozuk bir İngilizce ile esprilerin yapıldığı Dogecoin imgesi (meme/mim), Twitter'da çokça paylaşıldıktan sonra Palmer bu espriyi gerçek hayatta da yaşatmak için Dogecoin.com alan adını aldı ve Bitcoin benzeri blockchain teknolojisine dayanan kripto para birimini hayata geçirdi. Dogecoin, kullanıcılar tarafından Bitcoin'e kıyasla daha hızlı üretilebilen (mining) bir şekilde tasarlandı.

Yazılım mühendisi Billy Markus ile birlikte kurdukları Dogecoin'in başlangıçta bir şakanın ötesine geçmeyeceğini düşünen Palmer, ilerleyen aylarda ne kadar yanıldığını anladı. Aynı düşüncede olan Markus da Mart 2021'e Newsweek'e verdiği söyleşide "Para birimini üç saatte tasarladık, üstelik zamanımızın çoğunu, görünüşünün nasıl olacağına ayırmıştık. Comic Sans fontunu kullanamasak bu para birimini yaratmazdık" demişti.

BEKLENMEDİK POPÜLERLİK

Özellikle sosyal medya platformu Reddit'i kullananlar bu esprili para birimine büyük ilgi göstermeye başladı. Teknoloji sitesi CNet'in aktardığına göre Reddit'te insanlar birbirlerine beğendikleri paylaşımlar için, o dönem değeri çok düşük olan Dogecoin hediye etmeye başlayınca para biriminin yaygınlığı da arttı.

Dogecoin'i kuran ikili, CNet'e yaptığı açıklamada başlangıçta Dogecoin'leri, değerini hiç dikkate almadan, Jamaika yarış kızağı takımından Afrika'daki su kuyusu projelerine kadar çeşitli yerlere bağışladıklarını fakat ilerleyen aylarda insanların Dogecoin'e daha fazla para yatırmaya başlamasıyla birlikte "Yatırımlarının karşılığını almayı uman ve Dogecoin'in değerine büyük önem atfeden çok sayıda insanla karşı karşıya kaldıklarını" söylemişti.

İlk aylardaki hızlı dalgalanmalardan sonra para biriminin değeri 0,003 ile 0,01 dolar civarında sabitlendi ve birkaç istisna dışında 2020 sonuna kadar o fiyat civarında kaldı. Öyle ki, Elon Musk'ın 18 Temmuz 2020'de Dogecoin'in küresel finansal sistemi yenmesinin kaçınılmaz olduğunu söyleyen esprili paylaşımı, kripto para biriminin değerine neredeyse hiç etki etmedi.

Fakat 2021 başında Reddit üzerinden örgütlenerek bazı yatırım enstrümanlarına birlikte para yatırarak değerlerinin hızla yükselmesini sağlayan sosyal medya kullanıcıları, bunu Dogecoin için de yapmaya başladı. Batmak üzere olduğu konuşulan ABD'li GameStop şirketinin hisselerinin iki haftada yüzde 1.700 artmasına yol açan ve ardından da gümüşe yatırım yaparak gümüşün değerini birkaç günlüğüne de olsa yüzde 10 artışla sekiz yılın zirvesine taşıyan kullanıcılar, Ocak 2021'den itibaren Dogecoin'e de para yatırmaya başladı.

Dogecoin'in değeri 29 Ocak'ta 0,075 dolara kadar yükseldi, ertesi gün içinde 0,023 dolara kadar geriledi. 3 Şubat'ta tekrardan yükselmeye başlayan para birimi 4 Şubat'ta 0,04 doları gördü, 7 Şubat'ta 0,08 doları geçerek zirveye ulaştıktan sonra 0,05 dolar civarına geriledi. Nisan'a kadar daha stabil seyreden Dogecoin, 14 Nisan'da ise 0,13 dolara ulaştı. Reddit, 28 Ocak'ta GameStop hisselerinin zirveye ulaşmasından sonra yaptığı açıklamada bu platform üzerinde bir araya gelen bireysel yatırımcıların hisse piyasasındaki eylemleriyle ilgili yetkili kurumların kendileriyle temasa geçmediğini söyledi.

Reddit sözcüsü, "Sitemizde yasadışı içerik paylaşmak ya da yasadışı işlemlere aracılık etmek kesinlikle yasaktır. Durumu gözden geçireceğiz ve konuyla ilgili hukuki soruşturmalarla işbirliği yapacağız ya da gerekli adımları atacağız" diye konuştu. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), hisse senedi piyasasındaki çalkantıyı "faal bir şekilde takip ettiğini" açıkladı.

SEC yaptığı yazılı açıklamada, "Yatırımcıları koruma ve adil, düzenli ve etkili piyasaların varlığını sürdürmesi misyonumuza uygun olarak, durumu değerlendirmek ve kurallara tabi olan kurum, finansal aracılar ve diğer piyasa katılımcılarını faaliyetlerini gözden geçirmek için diğer düzenleyici kurumlarla birlikte çalışıyoruz" dedi.

Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada da durumun yakından takip edildiği belirtildi. Ancak bu yaşananların spekülatif hareket olup olmadığına dair farklı yorumlar mevcut. SEC'in eski avukatlarından Jacob Frenkel, son yaşananların kurumun yetki alanına girdiğini söyledi. Frenkel, "Hisse fiyatının geldiği düzeyi haklı kılan kurumsal bir gelişmenin olmadığı durumlarda bireysel fikirlerden kaynaklanan bu tarz çalkantı yaratan işlemler, tam da SEC'in yetki alanına giren konular arasında yer alır" dedi.

Ancak bu son yaşananları kuşak farklılıklarına ve yeni neslin eskisine göre daha farklı yatırım alışkanlığına sahip olmasına bağlayanlar da var. VanEck'te yatırım uzmanı John Patrik Lee, bu son yaşananların "geçici bir heves" olmadığını söyledi. Lee, "Bireysel bir işlemci, para kazanmak için artık Wall Street'e bel bağlamak zorunda değil. Eski müesses nizam (Wall Street) ile son dönemde yükselişe geçen bireysel işlemciler arasında düşmanca bir ilişki gözlemliyorum" değerlendirmesini yaptı.