Önce Rusya tahıl koridoru anlaşmasından çekildi;

Ardından Hindistan pirinç ihracatını yasakladı.

Küresel kıtlık endişesi her geçen saniye artarken, Dünyanın gözü Erdoğan-Putin görüşmesine çevrilmiş durumda..

Kritik zirve öncesi anlaşma sürecini kısaca hatırlamakta fayda var.

Savaşla birlikte ambargolar devreye girmiş, Karadeniz'de güvenlik endişeleri artmıştı.

Dünyanın en büyük tahıl ihracatçılarından Ukrayna ve Rusya, tahıllarını satacak durumda değildi.

Fiyatlar arttı, halihazırda devam eden enerji krizine gıda krizi de eklendi.

Türkiye ve BM'nin çabalarıyla taraflar masaya davet edildi.

22 Temmuz 2022'de İstanbul'da tahıl koridoru anlaşması imzalandı.

Kontrol merkezleri kuruldu, gemiler dünyaya tahıl ulaştırmaya başladı.

Arada anlaşmazlıklar olsa da 3 kez uzatıldı mutabakat.

1 yıla yakın süreyle devam etti.

Tahıl koridoru anlaşmasının süresi geçtiğimiz 17 Temmuz'da doldu.

Daha önce de masadan kalkan Rusya, haftalar öncesinden anlaşmayı askıya alacağının sinyallerini vermişti.

Nitekim sürenin tamamlanmasıyla Kremlin'den anlaşmaya yönelik "çekildik" açıklamasının gelmesi gecikmedi.

AFRİKA ÜLKELERİ RUSYA'YA YAKINLAŞIYOR

Rusya'nın uzun vadede, küresel aktörlerin rekabet alanlarından biri olan Afrika'daki etki sınırlarını genişletmek istediği aşikar.

Geçtiğimiz günlerde Afrikalı liderler ile St. Petersburg'ta yapılan Afrika-Rusya zirvesi, zirvede Afrikalı liderlerin Fransa başta olmak üzere batılı güçlere verdiği mesajlar, Nijer'deki darbe ve Rus bayrakları ile sokaklarda coşkulu kutlamalar yapanlar, bu hedefin son tezahürü.

Hatta bu bölgede Batı ile Rusya arasındaki vekalet mücadelesi, Batı Afrika'da savaş tamtamlarını daha yüksek duymamızı da sağlıyor..

Aslında Putin yönünü Afrika'ya yeni dönmedi.

Göreve başladığı günden bu yana Rusya'nın Afrika'daki nüfusunu arttırmaya çalışıyor.

Tahıl anlaşmasından çekildiklerini açıklarken ilk vurgu yaptığı yer Afrika oldu mesela.

Tahılın yüzde 70'inin yüksek gelirli ülkelere satıldığını, anlaşmadan Afrika'nın yararlanamadığını belirtti;

Batı'yı sözünde durmamakla suçladı.

MOSKOVA'NIN SAVAŞTAKİ KOZU "TAHIL KORİDORU"

Rusya, Afrika'yı, Ukrayna savaşının olumsuz etkilerini hafifletecek bir seçenek olarak görmüyor.

Tahıl anlaşması, Moskova'nın savaş devam ederken odaklandığı kaçış rampası.

Çünkü Putin'in anlaşmadan çıkış gerekçelerinde altını çizdiği bir başka önemli nokta Rus ihracatına uygulanan ambargo.

Ukrayna savaşının başlamasıyla Batı, başta ödemeler olmak üzere yaptırımlarla Rus ihracatını imkansız hale getirdi.

Bu nedenle Putin'in önceliklerinden biri Rusya'nın swift'e geri dönmesi ve Rus mallarına uygulanan ihracat kısıtlamalarının kaldırılması.

Moskova BM'yi tezlerine ikna edip müzakere masasına yaklaştırdı.

BM Genel Sekreter Guterres, hem swift hem de ihracat noktasında Rusya'ya destek olma taahhüdünde bulunsa da girişimleri sonuçsuz kaldı.

Batı, Rusya'ya güvenmek için ortada hâlâ bir sebep görmüyor.

Rusya tarafının ultimatomlarına aynı şekilde karşılık veriliyor, "Madem Rusya bizi tehdit ediyor, biz de Rusya’sız tahıl koridoru oluşturalım" fikri dillendiriliyor.

Kremlin bu noktada tahıl koridoru kozunu elinden düşürmek istemediği için harekete geçti.

Baktı ki ambargolar kaldırılmayacak, insani durum ve gıda krizi bir tarafa bırakıldı;

Rus ordusu, Ukrayna limanlarındaki tahıl ambarlarına saldırılar düzenledi.

Üstelik bunu Afrika'ya "biz sizi yalnız bırakmayız" mesajı verirken yaptı.

Batı'ya da "beni dışlamak o kadar da kolay değil" dedi.

Sahada görüldüğü üzere Rusyasız bir tahıl koridorunun kolayca hayata geçirilmesi pek muhtemel değil.

BM verilerine göre Afrika'nın buğday ithalatının neredeyse yüzde 50'sini Ukrayna ve Rusya karşılıyor.

Özellikle Benin ve Somali gibi bazı ülkeler için bu oran yüzde 100.

Anlaşmanın sağlanamaması durumunda Afrika ülkeleri başta olmak üzere dar gelirli ülkeler dünyanın geri kalanına nazaran ciddi bir gıda krizinin eşiğinde.

RUSYA'YI ANLAŞMAYA DÖNDÜRECEK TEK ÜLKE TÜRKİYE!

Peki Rusya ile kim masaya oturabilir?

Putin'i kim ikna edebilir?

İşte burada Türkiye devreye giriyor.

Erdoğan ve Putin arasındaki telefon görüşmesinde ikili Türkiye'de bir araya gelmek üzere anlaştı.

Zirve için şu aralar takvim belirleniyor.

Ukrayna ve Amerika'dan kritik görüşme öncesi Türkiye'nin rolüne dikkat çeken açıklamalar geldi.

Kiev yönetimi, "Putin'i ikna ederse Erdoğan eder" dedi.

Washington, çabalarından dolayı Erdoğan'ı tebrik etti.

Yine de Erdoğan-Putin görüşmesi zorlu bir atmosferde gerçekleşecek.

İsveç'e yakılan yeşil ışık, Azov komutanlarının salınması, Ukrayna'ya parça tesirli mühimmat verilmesi Rusya cephesini rahatsız eden gelişmeler.

Fakat Ukrayna savaşı başladığından bu yana Putin ile Erdoğan'dan başka anlaşma ihtimali olan lider de yok.

Her iki ülke liderinin tahıl koridoru anlaşmasında Afrika'nın ihtiyaçlarını öne çıkarmaları da uzlaşı ihtimalini arttırıyor.

Sonuç olarak Rusya, Afrika'da Batılı ülkelerden uzaklaşma trendinin başladığı bu dönemde, fakir ülkeleri tahıl sevkiyatı konusunda kaderlerine terketmeyecektir.

Putin, tahıl koridoru anlaşması ile ülkesine yönelik yaptırımları hafifletmeyi arzulayacaktır.

Süreç krize gebe olsa da Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın diplomasi yeteneğiyle, Türkiye bir kez daha "küresel gıda endişelerini savuşturan ülke" konumuna oturabilir.

Bekleyip, göreceğiz.