NATO'dan gelebilecek o emir, Türkiye'yi Ukrayna-Rusya krizine dahil edebilir
2021'in başında NATO'nun VJTF komutasını devralan Türkiye, Brüksel'deki karargahtan gelebilecek olası bir emirle Ukrayna-Rusya krizine dahil olabilir.
ABONE OLHaber7.com / Erkan Talu
Rusya ve Ukrayna, ne oldu da iki düşman haline geldi?
Polonya, Estonya, Çekya, Bulgaristan, Macaristan ve Romanya, SCCB dağıldıktan sonra önce AB sonra NATO üyesi oldular. Bu ülkelere Ukrayna, Gürcistan ve Moldova da katılmak istiyordu. Ancak Rusya ile sınır komşulukları olduğu için, Moskova bu adımı savaş sebebi olarak saydı. Belli ki Moskova NATO'ya komşu olmak istemiyordu. İki ülke arasındaki ilk çatlak 2013 yılında oluştu. Dönemin Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç, AB ile Rusya'ya yakın davranmak istedi. Putin bu konuya ilk başta ses çıkarmadı. Ancak AB ile yapılmak istenen büyük çaplı ticaret anlaşması, Putin'i kızdırdı. Bu sebepten ötürü Rus lider, Yanukoviç'e büyük baskı uygulamaya başladı. Bu baskı sonuç verdi, Yanukoviç geri adım attı. Ama bu sefer de ülkede Batı destekli protestolar patlak verdi.
"Maidan (Meydan) Olayları" olarak tarihe geçen bu eylemler sonucunda onlarca kişi hayatını kaybetti ve Yanukoviç ülkeden kaçtı. Parlamentoyu kimin ele geçireceğini kestiremeyen Putin, 2014'ün başında Kırım'ın işgali emrini verdi. Zira Moskova, tek ılık su limanı olan Akyar'ı kaybetmek istemiyordu. Rusya ilerleyen süreçte ülkenin doğusundaki ayrılıkçıları da destekledi. 2014'ün Nisan ve Mayıs'ında, Lugansk ve Donetsk'te iki ayrı cumhuriyet kuruldu. 2014, Kiev-Moskova ilişkileri açısından büyük bir kırılmaya sahne oldu.
Rusya ve Ukrayna arasındaki krizin temeli kısaca bu...
Ve kriz son haftalarda yine patlak verdi.
Rusya ile Ukrayna arasındaki gerilim, ilerleyen zaman diliminde Türkiye'yi zor bir sürecin içine sokabilir.
Peki nedir bu zor süreç?
Hemen anlatalım.
Bilindiği üzere Türkiye, 2021 yılının başında Polonya'dan Çok Yüksek Hazırlık Seviyeli Müşterek Görev Kuvveti'nin (VJTF) komutasını devraldı. NATO bünyesindeki bu tepki gücü, Ukrayna krizi sırasında 2014'te Rusya'ya karşı caydırıcı bir unsur olarak kuruldu.
Birliği 2019 yılında ise Almanya komuta etmişti.
Toplam 6 bin 400 askeri personele sahip birliğe, bu sene Türkiye liderlik ettiği için 4 bin 200 Türk askeri destek veriyor. Geri kalan askeri personel, Arnavutluk, Macaristan, Karadağ, Polonya, Romanya, İtalya, Letonya, Slovakya, İspanya, İngiltere ve ABD'den oluşuyor.
Türkiye'de bu görev, Trakya'da konuşlu 66'ncı Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı'na verildi. Bu kapsamda tugayın yapısı güçlendirildi. Özellikle lojistik ve mühimmat ihtiyacına yatırım yapıldı ve anti tank füze sistemleri ve zırhlı araçlar modernize edildi.
Şunu belirtmekte fayda var: Türkiye dahil Batılı devletler, Rusya'nın Kırım ilhakını ve Donbass'ta yaşanan süreci onaylamıyor. Ukrayna, NATO müttefiki olan ancak NATO üyesi olmayan bir ülke. Yani NATO'nun o meşhur 5. maddesinin "Birimiz hepimiz, hepimiz birimiz için. Birimize yapılan saldırı, herkese yapılmış sayılır" mottosunun uygulanması söz konusu değil. Ancak NATO, AB ve ABD, Ukrayna'ya ciddi desteğini açıklıyor. Olası bir savaş durumunda diplomatik seviyedeki bu destek sahada tezahür eder mi, işte orası tam bir muamma.
İşte tam da burada haberimizin başında sorduğumuz soruya dönmüş oluyoruz.
Türkiye'yi bekleyen zorlu süreç ne?
Eğer NATO, Ukrayna'ya sahada destek vermek isterse, Rusya'ya karşı kurulan görev gücüne emir verme yetkisine sahip.
Bu da çatışma bölgesine asker kaydırılması anlamına gelebilir.
Ancak Ukrayna'nın NATO üyesi olmaması nedeniyle böyle emrin verilmesi zor olabilir. Zira biz bu sorunu 2008'de Gürcistan'daki savaşta görmüştük. NATO, Gürcistan'a tam destek verse de bu arka çıkış sözde kalmış ve Tiflis hükümeti NATO'nun askeri gücünden yararlanamamıştı.
O yüzden Kiev yönetimi, bir an önce NATO'ya alınma talebinde bulunuyor.
Bu özel görev gücü, "NATO'nun mızrak ucu" olarak nitelendiriliyor.
Ani sevk kararlarına seri bir biçimde yanıt verebilecek şekilde tasarlanan VJTF'ye bağlı öncü kuvvetler, gerektiğinde en geç 72 saat içinde sevk edilmeye hazır oluyor. Bu da nöbetteki askeri personelin bulunduğu yeri kesinlikle terk etmemesi ve her an sevke hazır halde olmasını gerektiriyor.
Herkesin malumu, Ankara ile Moskova arasında arada pürüzler de olsa yıllardır süre gelen iyi ilişkiler var. Ukrayna krizinde gelebilecek olası bir asker kaydırma talimatı, iki ülke arasındaki ilişkileri nasıl etkiler şimdiden kestirmek zor.